bez czarny

Bez czarny występuje pospolicie na terenie całego kraju. Porasta skraje lasów i zarośla, a także dzikie ogrody i okolice zabudowań wiejskich. Ta roślina powinna rosnąć przy każdym domu, ponieważ jest bardzo wartościowa i dobrze jest mieć ją przy sobie. Dobrym pomysłem może być posadzenie w ogrodzie czy na działce kilku krzaków, które będą nam służyły swoją dobrocią. Bez czarny jest krzewem lub drzewem dorastającym do 6 m wysokości.

Działanie bzu czarnego.

Kwiaty bzu czarnego działają moczopędnie i napotnie, wzmacniają drobne naczynia włosowate i poprawiają krążenie. Roślina działa przeciwgorączkowo i przeciwwirusowo. Owoce oczyszczają organizm ze szkodliwych toksyn, które są wydalane wraz z moczem, kałem i potem, działają przeczyszczająco, podnoszą odporność organizmu i uśmierzają ból w migrenach. Liście i kora też są surowcem zielarskim wykorzystywanym do leczniczych naparów i odwarów, ale należy zachować ostrożność, bo wykazują silne działanie. Najlepiej skonsultujcie przyjmowanie tych preparatów z Waszym lekarzem lub farmaceutą.

Bez czarny zawiera także substancję, która w nadmiarze będzie powodować skutki uboczne, więc należy tą roślinę stosować z rozwagą. Substancją szkodliwą jest sambunigryna, która zawarta jest w zielonych tkankach bzu czarnego, więc nie zbieramy niedojrzałych, zielonych owoców. Nie zjadamy ich na surowo, ponieważ mogą wywołać duszność, wymioty i biegunkę. Sambunigrynę unieszkodliwiamy poprzez obróbkę termiczną.

Jak przetwarzać kwiat i owoce bzu czarnego?

Kwiaty zbiera się w maju lub czerwcu. Świeże (bez szypułek) można smażyć w cieście naleśnikowym i zjadać posypane cukrem pudrem. Używa się ich także do sałatek i dekoracji deserów. Nadają się również do sporządzania syropów do herbaty, win i nalewek, oraz likierów. Kwiaty po wysuszeniu w cieniu i przewiewie można przeznaczyć na aromatyczną herbatkę. Owoce są jadalne wyłącznie, gdy zostaną zebrane w dojrzałej postaci (wrzesień) i poddane obróbce termicznej, czyli gotowaniu lub smażeniu. Można przyrządzać z nich pyszne dżemy i kompoty, soki oraz kisiele. Kiedy rozłoży się je cienką warstwą na papierze w cieniu i wysuszy, doskonale sprawdzą się jako baza do herbaty. Bez czarny jest obowiązkową pozycją na liście roślin zbieranych co roku w mojej rodzinie.

Syrop z kwiatów bzu czarnego:

50 dobrze rozkwitniętych baldachów bzu
sok z 2 cytryn lub ½ łyżeczki kwasku cytrynowego
1-2 kg cukru

Kwiaty zalać 2 litrami wody, dodać sok z cytryny i gotować przez chwilę (1-2 min). Odstawić na noc. Następnego dnia wywar przecedzić i podgrzać, aby dodany cukier się rozpuścił. Gorący syrop nalewać do wyparzonych słoików i szybko zakręcić. W takiej postaci można go dodawać do herbaty, deserów lub pić jako smaczny napój po rozcieńczeniu z wodą.

Dżem z owoców bzu czarnego:

1 kg dojrzałych owoców bzu czarnego
½ kg jabłek
sok z 1 cytryny
1 kg cukru

Owoce przebrać, umyć i obrać z szypułek. Dodać do nich obrane ze skórki jabłka oraz sok z cytryny. Całość zasypać w szerokim rondlu cukrem i smażyć na małym ogniu 30-60 min. Gorący nakładać do wyparzonych słoików.

bez czarny – inne zastosowania.

Zdrewniała łodyga może posłużyć do wykonania improwizowanego widelca przy małym nakładzie pracy. Wystarczy ściąć łodygę z przeciwległych stron wybrać ze środka gąbczastą tkankę i widelec gotowy. Z łodygi można również wykonać rurkę lub słomkę po usunięciu ze środka gąbczastej tkanki, a można to zrobić np. rozżarzonym drutem. Survivalowcy na pewno posiadają jakiś drut w Swoim zestawie przetrwania (puszce przetrwania), lub zestawie EDC (Every Day Carry).

Na bzie czarnym można często spotkać kilka gatunków grzybów, ale najczęściej rośnie na nim uszak bzowy i płomiennica zimowa.

Fot. Marcin Pempera